Blog

Obowiązek sprawozdawczy dla Narodowego Banku Polskiego

24.10.2023
Sprawozdanie finansowe

Kogo dotyczy obowiązek sprawozdawczy dla Narodowego Banku Polskiego? Spośród szeregu obowiązków stojących przed osobami prowadzącymi własną działalność gospodarczą w Polsce, jeden z nich stosunkowo często jest pomijany. Wielu przedsiębiorców nie zdaje sobie sprawy z obowiązku składania sprawozdań do Narodowego Banku Polskiego. Warto jednak mieć to na uwadze i zweryfikować czy nasza spółka nie podlega obowiązkowi sprawozdawczemu, ponieważ za niezłożenie formularzy w terminie grożą wysokie kary (do 120 stawek dziennych [1]).

Aktem prawnym regulującym raportowanie jest Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9.08.2017 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej [2].

Kto i w jakich terminach musi składać sprawozdania NBP?

Aby ustalić, czy dany podmiot spełnia obowiązek sprawozdawczy dla Narodowego Banku Polskiego, należy sprawdzić, czy łączna kwota aktywów i pasywów, wynikająca z obrotu dewizowego z nierezydentami nie przekracza progów określonych w Rozporządzeniu.

Obowiązek miesięczny – w terminie do 20 dni po zakończeniu miesiąca:

  • Jednostki sektora finansów publicznych, u których łączna kwota aktywów i pasywów na koniec roku przekracza 500 mln złotych;
  • Firmy inwestycyjne w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, prowadzące rachunki papierów wartościowych lub rejestr depozytowy papierów wartościowych, dokonujące obrotu dewizowego z zagranicą lub pośredniczące w tym obrocie;
  • Pozostali rezydenci, u których łączna kwota aktywów i pasywów na koniec roku przekracza 300 mln złotych.

Obowiązek kwartalny – w terminie do 26 dni po zakończeniu kwartału:

  • Jednostki sektora finansów publicznych, u których łączna kwota aktywów i pasywów dotyczących zagranicznego obrotu na koniec roku przekracza 26 mln złotych i jednocześnie nie przekracza 500 mln złotych;
  • Osoby fizyczne posiadające aktywa lub pasywa niezwiązane z działalnością gospodarczą, których łączna kwota na koniec roku przekracza 7 mln złotych (w przypadku małżeństwa próg sprawozdawczy dotyczy majątku obojga małżonków);
  • Pozostali rezydenci, u których łączna kwota aktywów i pasywów, na koniec roku przekracza 10 mln złotych i jednocześnie nie przekracza 300 mln złotych.

Ponadto wszystkie wyżej wymienione podmioty są objęte rocznym obowiązkiem sprawozdawczym, w terminie do 31 maja roku następnego, jeżeli:

  • posiadają dodatkowo — na początek lub na koniec roku — co najmniej 10% głosów w organie stanowiącym podmiotu mającego siedzibę za granicą,
  • posiadają oddział z siedzibą za granicą,
  • rezydenci posiadający co najmniej 10% głosów, w których organach stanowiących nierezydent — na początek lub koniec roku, 
  • oddziały przedsiębiorstw zagranicznych posiadające siedzibę w kraju.

W celu ułatwienia weryfikacji podmiotów pod kątem obowiązku sprawozdawczego, na stronie Narodowego Banku Polskiego został zamieszczony plik w formacie Excel, w którym — po wpisaniu kwot odpowiednich dla danej jednostki — następuje sprawdzenie, czy i z jaką częstotliwością należy składać sprawozdania do NBP.

W MDDP Outsourcing na bieżąco weryfikujemy wszystkich naszych Klientów pod kątem przekroczenia progów sprawozdawczych.

Jakie informacje przekazywane są w formularzach sprawozdawczych NBP?

Podmioty, które są objęte obowiązkiem sprawozdawczym, przekazują dane w odpowiednich formularzach, których wzory można znaleźć w załącznikach 1-11 Rozporządzenia. Sprawozdania należy przesłać drogą elektroniczną za pomocą portalu sprawozdawczego NBP (https://sprawozdawczosc.nbp.pl/). Wcześniej konieczne będzie złożenie wniosku o certyfikat umożliwiający logowanie do portalu. Wniosek składany jest także na powyższej stronie.

Poniższa tabela przedstawia listę formularzy składanych do NBP wraz z opisem typów transakcji raportowanych za ich pomocą.

Formularz

Co wykazujemy?
AZ-DEP Rachunki bieżące i depozyty w instytucjach kredytowych oraz bankach zagranicznych
AZ-NZR Nieruchomości za granicą
AZ-UDZ Udziały kapitałowe podmiotów będących nierezydentami znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego
AZ-KRE Pożyczki udzielone nierezydentom i należności od nierezydentów z tytułu leasingu finansowego
AZ-REP Należności z tytułu zakupionych od nierezydentów papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu
AZ-POZ Pozostałe aktywa finansowe i należności od nierezydentów
PZ-KRE Kredyty i pożyczki otrzymane od nierezydentów oraz zobowiązania z tytułu leasingu finansowego wobec nierezydentów
PZ-REP Zobowiązania wobec nierezydentów z tytułu sprzedaży papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu
PZ-POZ Pozostałe zobowiązania finansowe wobec nierezydentów
IP-ASA Pochodne o ryzyku asymetrycznym (opcje) – aktywa
IP-ASP Instrumenty pochodne o ryzyku asymetrycznym (opcje) – pasywa
IP-SYM Instrumenty pochodne o ryzyku symetrycznym (pozostałe)
PW-ADN Papiery dłużne bez kodu ISIN, wyemitowane przez nierezydentów, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego
PW-AUN Papiery udziałowe bez kodu ISIN wyemitowane przez nierezydentów, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego
PW-AFN Jednostki uczestnictwa (udziały) w funduszach rynku pieniężnego oraz w funduszach inwestycyjnych niebędących funduszami rynku pieniężnego bez kodu ISIN, wyemitowane przez nierezydentów, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego
PW-RIN Papiery wartościowe z kodem ISIN, wyemitowane przez rezydentów, nabyte poza rynkiem krajowym, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego
PW-AIN Papiery wartościowe z kodem ISIN, wyemitowane przez nierezydentów, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego
AZ-KRH Należności handlowe od nierezydentów oraz zaliczki wypłacone nierezydentom
PZ-KRH Zobowiązania handlowe wobec nierezydentów oraz zaliczki otrzymane od nierezydentów
PZ-UDZ Udziały kapitałowe podmiotu sprawozdawczego będące w posiadaniu nierezydentów
PW-PAN Akcje bez kodu ISIN wyemitowane przez podmiot sprawozdawczy, znajdujące się w posiadaniu nierezydentów [3]

Na stronie NBP zawarte jest opracowanie w formie PDF, szczegółowo objaśniające sposób wypełniania danych w poszczególnych formularzach (Objaśnienia do formularzy sprawozdawczych zawartych w załącznikach do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej).

Trzeba przyznać, że konieczność składania sprawozdań NBP generuje duży nakład dodatkowej pracy. W natłoku codziennych obowiązków działów księgowych — bieżącego księgowania dokumentów, kalkulacji podatków, czy uzgadniania rozrachunków — często brakuje czasu do rzetelnego zebrania i zaraportowania danych wymaganych w tych sprawozdaniach. Wymagają one podania szeregu danych finansowych, z zastosowaniem klasyfikacji zgoła odmiennej od tej stosowanej w rachunkowości. Wiele firm nie ma odpowiednio skonfigurowanych programów księgowych pod generowanie raportów dla NBP, co sprawia, że odpowiednie przygotowanie sprawozdań jest bardzo czasochłonne. Dodatkowo terminy składania raportów kolidują z terminami podatkowymi.

W MDDP Outsourcing istnieje osobny Dział Sprawozdawczości wyspecjalizowany nie tylko w sporządzaniu sprawozdań finansowych, lecz także w przygotowywaniu raportów m. in. dla NBP. Zatrudnieni w nim specjaliści posiadają szerokie doświadczenie w raportowaniu danych finansowych spółek polskich i zagranicznych z różnych branż oraz grup kapitałowych. Specyfika naszego działu łącząca zarówno wiedzę w zakresie rachunkowości, jak i umiejętność opracowywania rozwiązań informatycznych, automatyzujących pracę nad dużą ilością danych, umożliwia nam sprawne raportowanie do NBP, zmniejszając liczbę wymaganego nakładu pracy i minimalizując ryzyko błędów. 

Autor: Bożena Ścibisz-Wiedemann, specjalista ds. sprawozdawczości w katowickim biurze MDDP Outsourcing

Źródła:

[1] Ustawa z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz.U.2023.0.654 t.j.)

[2] Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej (Dz.U.2022.692 t.j.)

[3] Objaśnienia do formularzy sprawozdawczych zawartych w załącznikach do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej

(https://nbp.pl/statystyka-i-sprawozdawczosc/sprawozdawczosc/sprawozdawczosc-podmiotow-innych-niz-banki-na-potrzeby-bilansu-platniczego/)

sprawozdania finansowe