Dodatkowy urlop wypoczynkowy – wolne dla OzN - część I

Pracownik, który ma orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub umiarkowanym, zgodnie z art. 19 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ma prawo dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze do 10 dni roboczych w roku kalendarzowym.  

Rodzaje orzeczeń Osób z Niepełnosprawnością (OzN) 

Zgodnie z art. 1 ww ustawy dotyczy to osób u których została potwierdzona niepełnosprawność orzeczeniem: 

• o zakwalifikowaniu przez organy poza rentowe orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, czyli lekki, umiarkowany i znaczny; lub 
• o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów (ZUS, KRUS). 

Moment nabycia dodatkowego urlopu wypoczynkowego 

Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba z odpowiednim orzeczeniem nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności.  Datą tą jest data wydania orzeczenia, czyli dzień posiedzenia komisji lekarskiej. Pracownik nabywa taki urlop od razu w całości.  

Ważne: Również nabędzie prawo do tego urlopu w przypadku nie świadczenia pracy z powodu choroby, ale też z powodu zasiłku macierzyńskiego, rodzicielskiego. Ma znaczenie zawarcie umowy o pracę a nie czy wykonuje pracę. 

Wyjątki: Nie wlicza się okresów związanych z urlopem bezpłatnym, wychowawczym,  zdrowotnym czy z powodu odbywania kary pozbawienia wolności czy służby wojskowej. 

Wymiar urlopu 

Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Jeżeli taki pracownik jest np. zatrudniony na ½ etatu to wtedy będzie mu przysługiwał nie 10 dni, a 5 dni dodatkowego urlopu. 

Ten rodzaj urlopu jest dodatkowym urlopem, jak sama nazwa mówi, do urlopu zwykłego wypoczynkowego o którym mówi Kodeks pracy. Nabycie pierwszego urlopu dodatkowego w trakcie roku jest traktowane jako urlop uzupełniający. Wysokość takiego urlopu wypoczynkowego jest uzależniona od stażu pracy, okresu nauki. Przykładowo pracownik z niepełnosprawnością ma zwykły urlop wypoczynkowy w ilości 26 dni, po nabyciu dodatkowego urlopu będzie miał 36 dni w ciągu roku. 

Urlop dodatkowy w wymiarze 10 roboczych nie przysługuje uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych (np. nauczycielom) lub urlopie dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów (np. sędziom).  

Utrata lub zmiana orzeczenia 

Jeśli zatrudniony pracownik utraci status OzN (Osoby z Niepełnosprawnością) lub zostanie zaliczona do lekkiego stopnia niepełnosprawności, nie traci wtedy prawa do urlopów do których nabyła przed utratą czy zmianą stopnia. Dotyczy to i urlopów bieżących jak i zaległych. W takim przypadku brak jest podstaw do zastosowania zasady urlopu w wymiarze proporcjonalnym. Traci prawo do kolejnego dodatkowego urlopu wypoczynkowego. 

Roszczenia i wyrównanie wsteczne 

Roszczenia ze stosunku pracy, w tym dotyczące udzielania dodatkowego urlopu wypoczynkowego ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.  

Oznacza to, że opóźnienie w doręczeniu przez pracownika orzeczenia o niepełnosprawności nie ma wpływu na uprawnienia urlopowe, mówi o tym wyrok Sądu Najwyższego z 29.06.2005 r., II PK 339/04, OSNP 2006, nr 9-10, poz. 150. 

W praktyce oznacza to, że na pracodawcy ciąży obowiązek wyrównania dodatkowego urlopu wypoczynkowego do 3 lat wstecz i o tym też mówi kodeks pracy. 

Autor: Magdalena Tomczyk, Młodszy Księgowy w warszawskim biurze MDDP Outsourcing