Globalny podatek minimalny "GLOBE"

Wprowadzenie globalnego podatku minimalnego (GLOBE) do polskiego systemu podatkowego

Wprowadzenie globalnego podatku minimalnego, znanego jako GLOBE (Global Anti-Base Erosion), staje się kluczowym wyzwaniem dla międzynarodowych grup kapitałowych w 2025 roku. Projekt ustawy o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych, opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji 25 kwietnia 2024 roku, ma na celu wdrożenie globalnego podatku minimalnego do polskiego systemu podatkowego. Nowe przepisy obejmą grupy kapitałowe generujące skonsolidowane przychody przekraczające 750 milionów euro rocznie. Zgodnie z założeniami Ministerstwa Finansów ustawa ma wejść w życie 1.01.2025 r. stycznia 2025 roku. 

Dyrektywa Rady (UE) 2022/2523 i jej implikacje

Celem projektowanej ustawy z 25 kwietnia 2024 jest implementacja do polskiego prawa przepisów dyrektywy Rady (UE) 2022/2523 z 15.12.2022 r. w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych. Celem dyrektywy jest wdrożenie w Unii Europejskiej Globalnych zasad przeciwdziałania erozji podstawy opodatkowania (zasad GloBE), tj. głównej części tzw. Filaru II OECD. 

Filar II OECD składa się z: 

• zasad GloBE, wprowadzających minimalny globalny poziom efektywnego opodatkowania dużych międzynarodowych przedsiębiorstw (tzw. globalny podatek minimalny) 

• mechanizmu STTR (Subject to Tax Rule) umożliwiający nałożenie dodatkowego podatku wyrównawczego przez kraj źródła. 

Dyrektywa 2022/2523 oraz projekt ustawy mają na celu implementację zasad GloBE. System ten wprowadza globalny podatek minimalny, który wymaga, aby największe międzynarodowe przedsiębiorstwa były rocznie oceniane pod kątem spełnienia minimalnego efektywnego poziomu opodatkowania wynoszącego 15%. Jeżeli stwierdzi się, że efektywny poziom opodatkowania dochodów danej międzynarodowej grupy w danej jurysdykcji jest poniżej 15%, na tę grupę zostanie nałożony odpowiedni podatek wyrównawczy.  

Mechanizmy globalnego podatku minimalnego

Globalny podatek minimalny wprowadza trzy kluczowe mechanizmy poboru podatku wyrównawczego, zapewniające minimalny efektywny poziom opodatkowania dla największych międzynarodowych przedsiębiorstw: 

1. Globalny podatek wyrównawczy (IIR – Income Inclusion Rule): Nakłada obowiązek opodatkowania dochodów nisko opodatkowanych jednostek zależnych w innych jurysdykcjach przez jednostkę dominującą najwyższego szczebla w grupie. 

Będzie dotyczył w przeważającej mierze polskich jednostek dominujących najwyższego szczebla (może on też znaleźć zastosowanie w odniesieniu do jednostek dominująca niższego szczebla, jeżeli ich jednostka dominująca najwyższego szczebla nie jest objęta zasadą IIR na gruncie lokalnych regulacji), które będą zobowiązane pobrać podatek wyrównawczy w odniesieniu zarówno do lokalnych, jak i zagranicznych jednostek składowych swojej grupy.  

2. Krajowy podatek wyrównawczy (QDMTT – Qualified Domestic Minimum Top-up Tax): Nakłada się w państwie, gdzie znajdują się nisko opodatkowane jednostki składowe grupy, niezależnie od miejsca siedziby jednostki dominującej. 

W przypadku, gdy w Polsce ETR grupy będzie niższy niż 15%, podatek wyrównawczy będzie odprowadzany w Polsce przez lokalne jednostki. Projektowany krajowy podatek wyrównawczy ma spełniać warunki dla uznania go za kwalifikowany krajowy podatek wyrównawczy (QDMTT), sprawiając, że zagraniczna jednostka dominująca najwyższego szczebla ma nie być zobowiązana do stosowania w odniesieniu do Polski zasady IIR; 

3. Podatek od niedostatecznie opodatkowanych płatności (UTPR – Undertaxed Payments Rule): Nakłada obowiązek na jednostki w danym kraju, jeśli jednostka dominująca działa w innej jurysdykcji, gdzie nie obowiązuje mechanizm IIR. 

W przypadku, gdy mechanizmy IIR i QDMTT nie zapewnią efektywnego opodatkowania 15% stawką w każdej jurysdykcji, w której działa dana grupa międzynarodowa, podatek wyrównawczy będzie pobierany przez jednostki zależne z danej grupy proporcjonalnie do udziału ich pracowników i aktywów w stosunku do zatrudnienia i aktywów innych jednostek objętych UTPR. 

Narzędzie interpretacyjne a zasady globalnego podatku minimalnego

Ministerstwo Finansów podkreśla, że ze względu na złożoność zasad globalnego podatku minimalnego, projekt ustawy wprowadza nowe narzędzie interpretacyjne – opinię w sprawie opodatkowania wyrównawczego. 

Opinia w sprawie opodatkowania wyrównawczego będzie dokumentem wydawanym przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej na wniosek zainteresowanego i przyznającym mu ochronę analogiczną do tej, jaką zapewnia interpretacja indywidualna prawa podatkowego. 

Podmiot występujący o opinię będzie zobowiązany do uiszczenia opłaty wstępnej w wysokości 25,000 zł oraz opłaty głównej, której wysokość zależeć będzie od zakresu i stopnia skomplikowania problematyki wniosku, jednak nie będzie mogła przekroczyć 75,000 zł. 

Wyzwania dla grup kapitałowych oraz księgowych.

Przepisy projektowanej ustawy mogą znacząco wpłynąć na polskie podmioty z grup kapitałowych, których skonsolidowane przychody przekraczają 750 milionów euro rocznie.  

Globalny podatek minimalny stanie się szczególnie istotny dla polskich spółek z grup międzynarodowych, które operują w jurysdykcjach, gdzie nie obowiązuje mechanizm IIR lub gdzie efektywna stawka podatkowa jest niższa niż 15%. Wprowadzenie tego podatku wymusi na spółkach dokładne dostosowanie systemów księgowych oraz rachunkowych do nowych wymogów legislacyjnych. Spółki korzystające z różnych ulg podatkowych, takich jak specjalne strefy ekonomiczne czy ulgi badawczo-rozwojowe, będą musiały szczególnie uważnie analizować, jak wprowadzenie globalnego podatku minimalnego wpłynie na ich działalność. Istotą globalnego podatku minimalnego jest zapewnienie, że dochody grup międzynarodowych będą opodatkowane na poziomie co najmniej 15% w każdej jurysdykcji, w której działają. 

Kluczowe będzie odpowiednie przygotowanie się do zmian w zakresie księgowości i podatków, aby zapewnić zgodność z nowymi regulacjami i minimalizować ryzyko niezgodności podatkowych. W Związku z tym konieczne będzie dostosowanie systemów ewidencji księgowej do wymagań nowej ustawy. Polska ustawa, implementując zasady modelowe OECD, przewiduje wprowadzenie szeregu korekt do wyniku księgowego w celu ustalenia efektywnej stawki podatkowej oraz ewentualnego podatku wyrównawczego. Wiele z tych korekt dotychczas nie funkcjonowało w polskim systemie prawnym, co wymusi zmiany w rachunkowości, aby gromadzić dane niezbędne do obliczenia podstawy opodatkowania.  

Globalny podatek minimalny wprowadza również nowe wymogi dotyczące raportowania finansowego dla międzynarodowych grup kapitałowych. Przedsiębiorstwa będą musiały przygotować się do dostarczania szczegółowych informacji na temat swoich działań w różnych jurysdykcjach, aby spełnić wymogi dotyczące obliczania efektywnej stawki podatkowej. Może to wymagać dodatkowych zasobów i inwestycji w systemy raportowania oraz współpracy z doradcami podatkowymi. 

Perspektywy

Wprowadzenie globalnego podatku minimalnego ma na celu przeciwdziałanie praktykom erozji podstawy opodatkowania i transferu zysków (BEPS) oraz zapewnienie sprawiedliwego i skutecznego systemu opodatkowania dochodów międzynarodowych grup kapitałowych.  

Efektem wprowadzenia zasad GloBE ma być stworzenie „level playing field”, to jest równego pola do gry. W sytuacji gdy we wszystkich jurysdykcjach, które ten system wprowadzą, obowiązywać będzie efektywna stawka 15 proc., atrakcyjność podatkowa danej jurysdykcji nie będzie już istotnym czynnikiem przy lokowaniu inwestycji

Globalny podatek minimalny to istotna zmiana w międzynarodowym systemie podatkowym, która ma na celu zapewnienie, że największe grupy kapitałowe będą opodatkowane na minimalnym poziomie 15% w każdej jurysdykcji, w której działają. Implementacja tych przepisów w Polsce wiąże się z licznymi wyzwaniami dla przedsiębiorstw, księgowych oraz systemów rachunkowości.  

Autor: Sylwia Kulczycka, Manager w warszawskim biurze rachunkowym.